15.11.2021

Տեսական նյութ

Առաջադրանքներ

1. Հաջորդականություններից որո՞նք են թվաբանական պրոգրեսիա

ա) 5, 8, 11, 14

բ) 20, 16, 12, 8

գ) 2, 4, 8, 10

դ) 5, 2, -1, -3

ե) 0, -4, -8, 12

զ) 1/2, 1/4, 1/6, 1/8

2. Հերթականությամբ գտե՛ք {an} թվաբանական պրոգրեսիայի ևս չորս անդամ։

ա) a1=3, d=5

3, 8, 13, 18, 23

բ) a1=23, d=-4

19, 15, 11, 7, 3

գ) a1=2, d=3.5

2, 5.5, 9, 12.5, 15

դ) a1=7, d=-0.6

7, 6.4, 5.8, 4.2, 3.6

ե) a1=- 1/6, d=1/3

-1/6, -1/9 -1/12, -1/15, -1/18

զ) a1=2√3, d=-√3

V3, 0, -V3, -2V3

3. Գտեք {an} թվաբանական պրոգրեսիայի հինգերորդ անդամը, եթե

ա) a1=4, d=3

a5=a1+4d=16

բ) a1=1.3, d=-0.2

0,5

գ) a1=-2.5, d=0.7

0,3

ե) a1=1/3, d=1/6

1

զ) a1=7-4√5, d=√5-1

3

4. Գտե՛ք {an)} թվաբանական պրոգրեսիայի տրված անդամի նախորդ և հաջորդ անդամները, եթե

ա) a8=21, d=4

17, 25

բ) a11=5, d=-7

12, -2

գ) a15=0, d=9

9, -9

դ) a20=-9.5, d=-3.5

-6, -13

ե) a7=3/7, d=4/7

-1/7, 1

զ) a5=1/√2+1, d=-√2

-1, 2V2-1

a4=2√2-1, a6=-1

V2-1, 3V2-1

5. Գտե՛ք x-ը, եթե տրված թվերը թվաբանական պրոգրեսիա են

ա) 2, 5, 8

բ) 4, 7, 11

գ) 8, 11, 14

դ) 5, 3.5, 2

6. d տարբերությամբ (an) թվաբանական պրոգրեսիայի հետևյալ անդամներն արտահայտե՛ք a1-ով և d-ով

ա) a7

a7=a1+6d

բ) a15

a15=a1+14d

գ) a40

a40=a1+39d

դ) ak

ak=a1+d(k-1)

ե) ak+1

ak+1=a1+d(k)

զ) ak-3

ak-3=a1+d(k-2)

7 (bn) թվաբանական պրոգրեսիայում b1=19, d=7: Գտե՛ք

ա) b7=61

բ) b11=89

գ) b20=152

դ) b27=201

ե) b40=292

զ) b65=467

8. {cn} հաջորդականությունը թվաբանական պրոգրեսիա է: Գտե՛ք

ա) c8-ը, եթե՝ c1=12, d=-3

c8=c1+7d=-9

բ) c13-ը, եթե՝ c1=5.2, d=-0.6

-2

գ) c20-ը, եթե՝ c1=-20.3, d=1.7

12

դ) c24-ը, եթե՝ c1=9.4, d=1.2

37

9. Գտեք թվաբանական պրոգրեսիայի քսանհինգերորդ անդամը, եթե

ա) 3.7; 2.2…

d=-1.5

a25=3.7+24*-1.5=-32,3

բ) 18 2/3; 17…

-7

գ) 1/4; -1…

-29,75

դ) -8.75; -7.5…

21,25

Դերանուններ

1․ Գտնե՛լ փոխադարձ դերանունները։
Կախարդական մի շղթա կա երկնքում՝
Անրերևույթ, որպես ցավը խոր հոգու,
Իջնում է նա հուշիկ, որպես իրիկուն՝
Օղակելով լույս աստղեցը մեկմեկու։
Մեղմ գիշերի գեղագանգուր երազում
Այն աստղերը, որպես մոմեր սրբազան,
Առկայծում են կարոտագին երազուն՝
Հավերժաբար իրար կապված և բաժան։
Ես ու դու էլ շղթայված ենք իրարու,
Կարոտավառ երազում ենք միշտ իրար,
Միշտ իրար հետ, բայց միշտ բաժան ու հեռու
Աստղերի պես և՛ հարազատ, և՛ օտար…

2․Դո՛ւրս գրել դերանունները և խմբավորե՛լ ըստ տեսակների։ Հոլով, թիվ կամ դեմք ունեցող դերանունների դեպքում նշե՛լ դրանք։
Մկան թագավորը հրաման է տալիս, կանչում իր մոտ չղջիկին և ասում. «Ա՛յ
անպիտան, դու մուկ ես, ո՞ւր ես թաքնվում, ինչի՞ տուրք չես տալիս»։ Չղջիկը բաց
է անում թևերը և ասում. «Ես ինչի՞ պիտի տուրք տամ քեզ, չե՞ս տեսնում սրանք.
Ես թռչուն եմ, ես որտեղի՞ մուկն եմ»։ Մկան թագավորը գրում է թռչունների
թագավորին, թե այս տեսակ մի թռչուն կա. ինչի՞ դու նրանից տուրք չես վերցնում։
Թռչունների թագավորը սա որ լսում է, կանչում է չղջիկին, ասում. «Թե որ թռչուն
ես, մեր օրենքը ինչի՞ ես խախտում, ինչի՞ տուրք չես տալիս»։ Չղջիկը բաց է անում
բերանը, ցույց տալիս ատամները և ասում. «Ես մուկ եմ, թռչունը բա ատամներ
կունենա՞»։ Թռչունների թագավորը մնում է շվարած, գլուխը կորցրած։ Այսպես
չղջիկը, երկուսին էլ խաբելով, մինչև հիմա էլ իր համար հանգիստ ապրում է
առանց տուրք տալու։
Արամ Ղանալանյանի «Ավանդապատում» գրքից

Անձնական-իր-նրա, ես, դու

Ցուցական-դա, այս, սա

հարցական ու՞ր, ինչի՞, որտեղի՞

Հարաբերական-չես, թե

անորոշ-մի
 3. Դո՛ւրս գրել անձնական դերանունները. կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով այդ դերանունները։
Իրար, այսչափ, նրանք, ոմն, ուրիշ, մենք, յուրաքանչյուրը, ինքը, նույնպիսի,
ամեն ինչ, ողջ, իրենք, ոչինչ, դա, ամբողջ, սա, միմյանց, ոչ մեկը, ոչ ոք, դուք,
ամենքը, մեկմեկու:

Ճենք այս ամառ ճամփորդել ենք։

Ինքը չէր կարող այդ մաշտաբի բան կազմակերպել։

Ամենահավանական կասկածյալը իրենք են։

Դուք ամենինչ կանեիք այն ստանալու համար։
4. Դո՛ւրս գրել ցուցական դերանունները. կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով այդ դերանունները։
Ոմն, այսչափ, ինչ-որ, դրա, մենք, յուրաքանչյուրը, ինքը, նույնպիսի, ամեն
ինչ, ողջ, իրենք, ոչինչ, դա, ամբողջ, սա, միմյանց, ոչ մեկը, ոչ ոք, դուք, մյուս,
ամենքը, միևնույն:

Այսչափ գեղեցիկ առավոտ դեռ չեմ տեսել։

Նույնպիսի գեղեցիկ առավոտ էր հաջորդ օրը։

Այսօր ընկերս գիշերեց մեր տանը, դա ինձ չթողեց վայլել գեղեցիկ առավոտը։

Սա նույն գեղեցիկ առավոտն է, որ այս երեք օր է նույնն էր։

Արթնացա, միևնույնն է նույն գեղեցիկ առավոտն էր։

Հուսով եմ, մյուս գեղեցիկ առավոտը կտարբերվի մնացած առավոտներից։
 5. Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են ցուցական:
1. ողջ, ամբողջ, միևնույն, ամենայն
2. համայն, սույն, միևնույն, ինչ
3. այսպես, այդպես այնպես, որքան
4. սա, դա, նույնտեղ, այնչափ
 6. Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են որոշյալ:
1. միմյանց, յուրաքանչյուր, ինչ, երբ
2. ամեն ինչ, համայն, ամեն մի, ողջ
3. որտեղ, քանի, ինչպես, ինչու
4. իրար, որերորդ, քանիսը, այլ

7. Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են հարաբերական:
1. ով, ինչ, երբ, սույն
2. ողջ, քանի, ինչու, որ
3. որտեղ, քանի, ինչպես, ինչու
4. իրար, որերորդ, քանիսը, այլ